© 2015 P&P
Bijgevoegd: de eerste bespreking van beide boeken door Jos Martens, historicus, neerlandicus, lid Stuurgroep Geschiedenis Universiteit Antwerpen. (24.11.2008)
Wereldgeschiedenis voor het internettijdperk.
Marc Vermeersch. Geschiedenis van de mens.
Deel I. jagers en verzamelaars
Boek 1. van Pan tot Homo sapiens
Gent, Uitg. P & P, 2008, 403 blz. -
Marc Vermeersch. Geschiedenis van de mens
Deel I. jagers en verzamelaars
Boek 2. De maatschappij van jagers en verzamelaars
Gent, Uitg. P & P, 2008, 472 blz. -
"Mijns inziens zijn we nu geestelijk beter in staat een natuurfilosofie te ontwerpen dan wanneer ook in de laatste 300 jaar, voor het eerst sinds de renaissance in feite. Dit omdat de recente ontdekkingen in de biologie van de mens een nieuwe richting hebben gegeven aan het wetenschappelijk denken." (Jacob Bronowski, The ascent of man, 1973, Woord vooraf.)
Het speuren naar de oorsprong van de mensheid fascineert onvermijdelijk. Het spreekt
iedereen aan, zowel beroepsonderzoekers als leken, want er blijkt een algemene nieuwsgierigheid
te bestaan naar ons verleden. Men wil weten hoe een denkend, voelend, beschaafd wezen
ontstond uit een primitieve aap-
(Richard Leakey, Nieuwe inzichten in oorsprong en ontwikkeling van de mens, p. 9.)
Wereldgeschiedenissen
Voor veel mensen, ook niet-
En toen het dagblad De Morgen in 2007 de stunt nog eens over deed met een vertaling van een Italiaanse reeks, bleek dat meteen een doorslaggevend succes (2).
De Zweed Carl Grimberg schreef zijn Sesam encyclopedie van de wereldgeschiedenis (begonnen in 1926, + 1941) grotendeels alleen, een titanenwerk waarvoor sinds de Tweede Wereldoorlog een plejade specialisten wordt gerekruteerd. Summum op dit gebied blijft vermoedelijk de Universele Wereldgeschiedenis onder redactie van Golo Mann, in 12 kloeke, volumineuze folianten (3). Dat is dan ook de reden waarom Golo Mann in mijn bibliotheek ontbreekt: ik had er geen plaats voor. Bovendien kon ik hem raadplegen in de schoolbibliotheek, wat ik in de loop der jaren ook veelvuldig heb gedaan.
Bovenstaande om mijn verbazing te beschrijven bij het lezen van de twee eerste delen van Geschiedenis van de mens door Marc Vermeersch. Duidelijk een zeer ambitieuze, eigentijdse onderneming, opgezet door één man!
Wenst U de volledige bespreing van Jos Martens te lezen, klik dan hieronder op de PDF voor de volledige tekst.
(vervolg van pagina 1)
Bespreking door Frank Beke van
Het ontstaan van de landbouw en veeteelt
in Zuidwest-
(in de Zebra 22 januari 2015)
Rik Pinxten heeft het in zijn werk Schoon protest over het neoliberalisme. Het gaat dus wezenlijk over politiek. Zelfs nu ik al acht jaar uit de actieve politiek ben gestapt, viel het mij echt niet zo moeilijk om het in te leiden. Enige kennis van die vermaledijde ideologie, en wat men ervan in de praktijk wist en weet te brengen, is mij niet vreemd.
Helemaal anders is het gesteld met mijn kennis van de geschiedenis van de prehistorische
mens. Die is vrijwel onbestaande. Ik herinner mij uiteraard nog een en ander uit
mijn geschiedenisonderricht en ook uit de marxistische vorming die ik als pril militant
kreeg. Het werk van Frierich Engels over de oorsprong van het gezin, de privé-
Maar het boek van Marc Vermeersch over Het ontstaan van landbouw en veeteelt in Zuidwest-
Echter voor je dat korte, maar pregnant geformuleerd algemeen besluit kunt lezen,
heeft Marc Vermeersch je al 407 bladzijden meegenomen op een boeiende reis in tijd
en ruimte. We overspannen een periode van 6.000 jaar, nl. van 10.000 tot 4.000 voor
onze tijdrekening. En we zien hoe de landbouw zich van Zuidwest-
Mocht u nu denken dat het werk zwaar op de hand is, dan kan ik u meteen geruist stelen. Het is vlot geschreven, zeer overzichtelijk opgesteld. Kaarten, foto’s en wel gekozen illustraties, maar ook de typografische vormgeving en het kleurgebruik maken dat je nooit de weg verliest op je tocht doorheen de ongemeen grote hoeveelheid aan wetenschappelijke gegevens die Marc Vermeersch voor ons heeft verzameld. Leuk is bij voorbeeld dat hij letterlijk een groene lijn aangeeft die je sneller en gemakkelijk doorheen de geschiedenis leidt. Dan hoef je, zoals hij het zelf zegt, niet alle stukken over “botten en beentjes en de meer gespecialiseerde onderwerpen” te lezen. Ik heb wel de hele tekst gelezen en ik ben het spoor zeker niet bijster geraakt. Integendeel, uit de vele details heb ik leuke en leerzame dingen onthouden.
Wat je bij de lectuur almaar duidelijker wordt, is dat hoewel bijzonder veel facetten de ontwikkeling van de mensheid kenmerken, alles toch met alles te maken heeft. Er zijn zo veel kruisverbanden te leggen. Maar mag ons dat wel verwonderen? Want wat Rik Pinxten voor de actuele wereld zegt, geldt vanzelfsprekend evenzeer voor dit boek: hoe verschillend de mensen ook zijn, er is zo veel meer dat ze verbindt dan wat ze scheidt.
Het boek dat voorligt, is het derde deel in een reeks over de geschiedenis van de mens. Er komen er nog vijf. Een heel titanenwerk. Als we bedenken dat Marc Vermeersch ze bovendien in eigen beheer uitgeeft, dan verdient hij ons respect en onze erkentelijkheid en dankbaarheid.
Frank Beke 21.01.2015